Chwilowa namiastka normalności!
Podpisanie bezwarunkowej kapitulacji Niemiec w nocy dnia 08/09.05.1945 roku dla Polski było początkiem utrwalania państwowości. Pod znakiem zapytania stała sprawa granic i ustroju państwa, o czym decydowała wielka trójka w osobach Józefa Stalina, Franklina Delano Roosevelta i Winstona Churchilla. Po moskiewskiej naradzie z czerwca 1945 roku, podyktowanej zachodnimi warunkami, utworzono w Polsce Rząd Jedności Narodowej z udziałem byłego premiera rządu londyńskiego Stanisława Mikołajczyka. Była to jednak tylko namiastka normalności, bo rzeczywistość okazała się bardzo okrutna. Rok 1945 dla polskiej piłki był w zasadzie okresem formowania się klubów w nowej rzeczywistości, głównie na ziemiach odzyskanych, stopniowo zaludnianych przez repatriantów ze wschodu. Tak powstawały kluby w Bytomiu, Wrocławiu, Gdańsku, Szczecinie czy Olsztynie. PZPN na wzór lat 1921-1926 zorganizował Mistrzostwa Polski w roku 1946 systemem pucharowym, a w roku 1947 jednocześnie przeprowadzono eliminacje do ligi, która ostatecznie miała liczyć 12 drużyn począwszy od 1948 roku. W taki sposób wyłoniono mistrza Polski w 1946 (Polonia Warszawa) i w 1947 (Warta Poznań). Sfałszowane wybory w styczniu 1947 roku były końcem normalności i początkiem bezprawia w polskim życiu. Uprzedzony przez socjalistę Bolesława Drobnera wicepremier Stanisław Mikołajczyk w obawie przed aresztowaniem i ewentualną karą śmierci, przy pomocy ambasady amerykańskiej potajemnie opuścił kraj w dniu 20.10.1947 r. i o Rządzie Jedności Narodowej szybko zapomniano. Do polskiej piłki wtedy szerokim frontem weszła polityka. Rozpoczęły się przeróżne dziwactwa i dziwolągi, które dzisiaj dla wielu są śmieszne i niepojęte.
Najpierw dziwactwa, dziwolągi i anomalie!
W roku 1947 przeprowadzono eliminacje do ligi na sezon 1948 w dwóch fazach. Najpierw w trzech grupach po 10 drużyn, a następnie w czterech grupach po 4 zespoły. Mistrz każdej grupy walczył w finale o tytuł mistrza kraju. Mistrzami grup zostali: Wisła Kraków, AKS Chorzów i Warta Poznań. Finał wygrała Warta. Ciekawostką fazy grupowej był wynik meczu Wisła Kraków – Ogniwo Siedlce 21 : 0! Awans do ligi otrzymały: z grupy I: Wisła Kraków, Polonia Warszawa i Polonia Bytom, z grupy II: AKS Chorzów, Cracovia Kraków i Rymer Radlin, z grupy III: Warta Poznań, Garbarnia Kraków i Legia Warszawa. Z drugiej fazy eliminacji awans do ligi otrzymały: Tarnovia Tarnów, ŁKS Łódź i Ruch Chorzów. W serii II występowały drużyny Legii Krosno i JKS Jarosław (grupa I). Wygrane JKS u siebie z Tarnovią 4 : 2 i w Krośnie 2 : 1 unieważniono z niewyjaśnionych przyczyn! Podobnie było w grupie III, gdzie do eliminacji przystąpiła prawidłowo drużyna Gromu Gdynia ale decyzją OZPN Gdańsk wycofano ją z rozgrywek na rzecz Lechii Gdańsk, która definitywnie również nie weszła do ligi, choć wstępnie wygrała eliminacje! Jakby tego było mało, to regulamin opiewał, że w roku 1948 liga będzie liczyła 12 drużyn na wzór okresu przedwojennego, ale decyzją władz partyjnych PPR postanowiono rozszerzyć ową ligę do 14 drużyn i dokooptowano jeszcze ZZK Poznań i Widzew Łódź! W roku 1948 przeprowadzono też eliminacje do nowopowstałej II ligi, która miała ruszyć wiosną 1949 roku. Najpierw jednak Komisja Centralna Związków Zawodowych opracowała nową strukturę organizacyjną sportu związkowego. Utworzono 9 zrzeszeń związkowych, w skład których weszły dotychczasowe kluby. Zrzeszenia otrzymały następujące nazwy: Kolejarz, Górnik, Budowlani, Włókniarz, Chemik (potem Unia), Metal (później Stal), Państwowiec (później Ogniwo), Spożywca (później Spójnia) i Związkowiec. Powstały jeszcze samodzielne zrzeszenia: wiejskie i małomiasteczkowe LZS, wojskowe - CWKS i milicyjny - Gwardia. W 1948 roku po grudniowym zjednoczeniu PZPR przestały oficjalnie istnieć nazwy klubów: Wisła, Polonia, Czuwaj, Legia, Cracovia, Ruch, Resovia, Lechia, Widzew, Warta, Garbarnia, itd., a mieliśmy przeróżne Spójnie, Ogniwa, Związkowców, Tramwajarzy, Budowlanych, Włókniarzy i inne dziwolągi! W dniu 29.09.1949 roku Biuro Polityczne KC PZPR posunęło się jeszcze dalej. Opublikowało uchwałę w sprawie kultury fizycznej i sportu w Polsce oraz zobowiązano instancje partyjne do otoczenia opieką i pomocą całego ruchu sportowego, co jeszcze bardziej pogorszyło sytuację. Nie wyniki sportowe, ale nawet zielony stolik decydowały w jakiej drużynie kto ma grać oraz jaka drużyna w konkretnej klasie rozgrywkowej ma występować. Największą zmorą dla klubów były fikcyjne i przymusowe pobory utalentowanych piłkarzy do wojska aby głównie zasilić wojskowe kluby, takie jak: Legia Warszawa, Zawisza Bydgoszcz, Śląsk Wrocław, Wawel Kraków, Walter Rzeszów, Flota Gdynia. Była to wyjątkowa plaga, w czym dominowała głównie Legia Warszawa, ściągając do wojska w Warszawie utalentowaną młodzież z całej Polski. Decydowano o ilości drużyn w I i II lidze. Przykładem zupełnego bezprawia były lata 1952 i 1953 w II lidze. Najpierw ją powiększono z 16 na 40, oprócz drużyn po wygranych eliminacjach, przy zielonym stoliku dokooptowano: OWKS Bydgoszcz, Gwardię Lublin, Spójnię Tomaszów Mazowiecki, Stal Zielona Góra, Stal Gdańsk, Włókniarz Krosno, Stal Nowa Huta, Lotnik Warszawa, by nagle w 1953 roku zmniejszyć ją z 40 do 14, bo wymyślono III ligę, która nie pokrywała się z podziałem terytorialnym kraju. Tak status drugoligowca stracili m. in. : Budowlani (Polonia) Przemyśl i Włókniarz (Legia) Krosno. W niższych klasach rozgrywkowych było podobnie, a zmiany były nie tylko zaskakujące, co nieprzemyślane i nieprawdopodobne. Przykładem mogą być eliminacje w 1953 r. do A klasy na rok 1954, o czym napiszę w następnym wejściu.
Normalizacja przyszła jak grom z jasnego nieba!
Śmierć Stalina w 1953 i Bieruta w 1956 roku, a także chwilowe rządy Edwarda Ochaba nie zmieniły ponurego okresu w polskiej piłce. Dopiero wydarzenia poznańskie i dojście do władzy Władysława Gomułki w październiku 1956 roku rozpoczęły stopniową normalizację życia społecznego i sportowego w Polsce, czego wybitnym wyrazem była atmosfera meczu na Stadionie Śląskim w Chorzowie dnia 20.10.1957 roku pomiędzy Polską i ZSRR (2 : 1). W tym meczu piłkarze zrobili Polakom prezent, nieporównywalny do tej pory z żadnym innym. Pokonali Związek Radziecki! Mecz w Chorzowie był wyjątkowy pod każdym względem. Rok po „polskim październiku” ludzie poczuli się wreszcie u siebie, a sport był jedyną okazją do pokazania Związkowi Radzieckiemu, co się naprawdę o nim myśli. Na Stadion Śląski przyszło 100 tysięcy kibiców. Zamówienia na bilety złożyło 318 tysięcy! To był pierwszy z meczów, które tworzyły historię tego miejsca. Mgły pomieszane z dymami, gazety palone przez kibiców jak pochodnie i nastrój jedności, jaką dawały w tamtych latach tylko kościoły i stadiony. Być może po raz pierwszy w ogóle, a na tym stadionie na pewno, kibice odśpiewali w całości hymn narodowy. Po meczu wiwatów szczęścia nie było końca, a kibice strzelca dwóch bramek Gerarda Cieślika znieśli do szatni na ramionach. Powrócono w klubach do starych nazw i na długo wprowadzono w miarę normalne rozgrywki piłkarskie, z podziałem III lig i niższych klas według podziału terytorialnego kraju. Była to jak na owe czasy rewolucyjna normalizacja życia sportowego w Polsce, choć nadal jeszcze długo trwały obowiązkowe wojskowe pobory młodzieży do klubów wojskowych. Nawiasem mówiąc, pobory te stały się genezą rodzącej się antypatii kibiców całego kraju głównie do warszawskiej Legii, która systematycznie naszpikowana była takimi zawodnikami.
